Pháp nổi tiếng với nền văn hóa tế nhã và những quy tắc xã giao độc đáo.
Nếu bạn đang học tiếng Pháp hoặc dự định đi du lịch đến l’Hexagone (biệt danh phổ biến của nước Pháp), việc hiểu rõ quy tắc French savoir-vivre (phép lễ ứng xử) là rất quan trọng để tránh những sai lầm văn hóa.
Trong bài viết này, Atelier An Phu, trung tâm tiếng Pháp tại Sài Gòn, sẽ giới thiệu những nguyên tắc cơ bản để đối xử một cách tôn trọng và được yêu mến.
Tính quan trọng của “bonjour”
Ở Pháp, bắt đầu cuộc trò chuyện mà không nói “Bonjour” (Xin chào) có thể bị xem là thiếu lễ. Từ đơn giản này là dấu hiệu đầu tiên thể hiện sự tôn trọng đối với người khác, dù bạn biết họ hay không.
- Trong cửa hàng: Luôn chào người bán hàng hoặc thu ngân trước khi hỏi hoặc mụa hàng.
- Trong thang máy: Kể cả với người lạ, một lời “Bonjour” nhỏ là điều bình thường.
Đối với những cuộc gặp từ sáng đến chiều muộn, hãy dùng “Bonjour”. Sau khoảng 6 giờ tối, “Bonsoir” (Chào buổi tối) sẽ thay thế.
- “Salut”: Câu chào thân mật này chỉ dùng với bạn bè, người quén thuộc hoặc những người cùng trang lứa. Lưu ý: Không nên nói “Salut” trong môi trường chính thức hoặc với người lạ.
Khi từ biệt, người Pháp thường dùng những câu chúc để thể hiện lòng tôn trọng và đồng viên:
- “Bonne matinée” (Chúc bạn một buổi sáng tốt lành): Dùng vào buổi sáng.
- “Bonne après-midi” (Chúc bạn một buổi chiều tốt lành): Dùng từ 12 giờ trửa.
- “Bonne soirée” (Chúc bạn một buổi tối vui vẻ): Dùng vào cuối ngày.
- “Bonne nuit” (Chúc ngủ ngon): Chỉ dùng khi ai đó chuẩn bị đi ngủ.
Những cách diễn đạt nhỏ này cho phép bạn kết thúc cuộc tương tác một cách nồng nhiệt và lịch sự. Chúng cũng cho thấy rằng bạn coi trọng đối tác trò chuyện của mình.
Tutoiement hay vouvoiement?
Sự khác biệt giữa “tu” (bạn – thân mật) và “vous” (bạn – trang trọng) là một đặc điểm quan trọng trong tiếng Pháp. Sử dụng sai đại từ có thể dễ dàng làm mất lòng người đối thoại với bạn.
- “Vous”: Đây là hình thức mặc định của sự lịch sự, được sử dụng với người lạ, cấp trên hoặc trong môi trường chuyên nghiệp.
- “Tu”: Hình thức này được sử dụng giữa bạn bè, thành viên gia đình và đôi khi giữa những người trẻ cùng trang lứa.
Mẹo: Khi không chắc chắn, hãy luôn bắt đầu bằng “vous”. Người đối thoại với bạn sẽ đề nghị dùng “tu” nếu phù hợp.
Ví dụ:
- « Puis-je vous aider ? » (Tôi có thể giúp bạn không? – trang trọng)
- « Tu veux un café ? » (Bạn có muốn uống cà phê không? – thân mật)
Giới thiệu: những quy tắc rõ ràng
Trong một cuộc gặp gỡ, việc giới thiệu tuân theo những quy tắc đơn giản nhưng có tính quy định:
- Bạn bắt tay trong bối cảnh trang trọng hoặc chuyên nghiệp.
- Bạn hôn vào má giữa bạn bè, đồng nghiệp thân thiết hoặc thành viên gia đình. Số lần hôn thay đổi theo vùng (thường là hai lần).
Ví dụ: Khi đến một bữa tiệc, thông thường người ta sẽ nói “Bonjour” hoặc “Bonsoir” với từng người có mặt, không chỉ với chủ nhà.
Xin lỗi: Nghệ thuật cầu xin sự tha thứ
Xin lỗi trong tiếng Pháp đòi hỏi lựa chọn từ ngữ và tông giọng phù hợp. Dưới đây là những cách diễn đạt chính bạn cần biết:
- “Pardon”: Được sử dụng trong các tình huống đơn giản, ví dụ khi bạn vô tình va vào ai đó hoặc cần đi qua một không gian chật hẹp.
- “Désolé” (Xin lỗi): Một cách bày tỏ sự chân thành khi bạn gây ra sự bất tiện hoặc tổn hại. Bạn có thể làm dịu câu nói này với các biến thể như “Je suis vraiment désolé” (Tôi thực sự xin lỗi) hoặc “Je suis navré” cho những tình huống nghiêm trọng hơn.
- “Excusez-moi” (Xin lỗi): Một cụm từ trang trọng hơn để thu hút sự chú ý hoặc xin lỗi nhẹ, chẳng hạn khi ngắt lời ai đó.
- “Je vous prie de m’excuser” (Tôi xin phép được thứ lỗi): Một phiên bản rất lịch sự và trang trọng, lý tưởng cho các ngữ cảnh chuyên nghiệp.
Lưu ý: Tránh nói “Je m’excuse” vì điều này ngụ ý bạn đang tự tha thứ cho bản thân. Cách nói này thường bị coi là không đúng trong tiếng Pháp.
Ví dụ trong tình huống phổ biến:
- « Excusez-moi, pourriez-vous m’indiquer le chemin ? » (Xin lỗi, bạn có thể chỉ đường giúp tôi không? – lịch sự)
- « Pardon, je ne voulais pas vous déranger. » (Xin lỗi, tôi không có ý làm phiền bạn – xin lỗi đơn giản)
Biết cách xin lỗi đúng cách là dấu hiệu của sự tôn trọng và thể hiện rằng bạn biết quan tâm đến người khác.
Các cách diễn đạt lịch sự khác
Ngoài lời xin lỗi, một số cách diễn đạt lịch sự khác rất cần thiết để hòa nhập tốt vào văn hóa Pháp:
- “S’il vous plaît” (Làm ơn): Được sử dụng để đưa ra một yêu cầu lịch sự. Đây là một dấu hiệu quan trọng thể hiện sự tôn trọng trong giao tiếp hàng ngày.
- “Merci” (Cảm ơn): Một cách diễn đạt đơn giản nhưng không thể thiếu để thể hiện lòng biết ơn. Để nhấn mạnh hơn, bạn có thể nói “Merci beaucoup” (Cảm ơn rất nhiều) hoặc “Un grand merci” (Cảm ơn rất chân thành).
- “Je vous prie”: Một cách trả lời rất lịch sự cho “Merci” trong các tình huống trang trọng. Cụm từ này cũng có thể giới thiệu một yêu cầu lịch sự: “Je vous prie de bien vouloir…” (Tôi xin phép được…).
- “De rien” (Không có gì): Câu trả lời phổ biến nhất cho “Merci”, thể hiện rằng bạn không coi đó là việc khó khăn.
- “Avec plaisir” (Rất hân hạnh): Một cách thay thế cho “De rien” với sự ấm áp và thân thiện hơn.
- “À vos souhaits” (Chúc bạn mạnh khỏe): Được nói khi ai đó hắt hơi, đây là một biểu hiện lịch sự phổ biến ở Pháp để thể hiện sự quan tâm. Nếu người đó hắt hơi lần thứ hai, người ta đôi khi nói “à vos amours” (chúc tình yêu của bạn bền lâu).
Bằng cách sử dụng những cách diễn đạt này hàng ngày, bạn sẽ thể hiện sự tôn trọng đối với các quy tắc xã hội của Pháp và củng cố mối quan hệ cá nhân cũng như chuyên nghiệp.
Sự kín đáo và tôn trọng không gian riêng
Ở Pháp, sự kín đáo là một phẩm chất được đánh giá cao. Dưới đây là một số điều cần lưu ý:
- Không nói quá to ở nơi công cộng, cho dù là trên tàu điện ngầm hay trong nhà hàng.
- Tôn trọng hàng đợi: Ở đâu cũng có hàng đợi, dù ở tiệm bánh hay siêu thị.
- Giữ khoảng cách hợp lý: Nên hạn chế tiếp xúc thân thể với người lạ.
Kết luận
Tuân thủ nghi thức ứng xử của người Pháp là cách để bạn làm phong phú trải nghiệm của mình và xây dựng các mối quan hệ tích cực tại Pháp. Ghi nhớ những quy tắc này – từ một lời “Bonjour” đơn giản đến việc tôn trọng cách dùng “vous” trang trọng – bạn không chỉ thể hiện sự lịch sự mà còn thể hiện sự quan tâm đến văn hóa Pháp. Và nếu bạn mắc lỗi, một nụ cười chân thành và câu “Désolé” thường đủ để hóa giải tình huống.
Để tìm hiểu tất cả về cách thích nghi với nghi thức ứng xử của người Pháp và các quy tắc lịch sự, hãy tham gia các khóa học tiếng Pháp của chúng tôi! Liên hệ với chúng tôi để biết thêm thông tin.
